Een fantastisch falen

Bent u daar nog? Op enkele dagen na is het alweer drie jaar geleden dat ik mijn laatste blog plaatste. Nu is dat voor een deel terecht want ik deed wat zoveel anderen doen, ik werkte, en het viel me op dat dat beduidend minder avontuurlijk materiaal oplevert dan fietsen door het Amazonegebied, de Atacama, de Australische outback of andere spannende A-locaties. Maar geleidelijk aan deed ik ook iets anders. Ik faalde op schrijnende wijze in de uitvoering van een voornemen. Of was het een fantastisch falen?

In oktober 2020 kocht ik een caravan en overwinterde vervolgens op een Drentse camping. Ik was klaar met fietsen en gaf mezelf nog enkele maanden vrijaf om andere interesses te ontdekken en uit te werken. Ik was geïnteresseerd geraakt in schilderkunst en ontdekte een online veiling. Dagelijks volgde ik die met interesse, ik bewonderde de werken en volgde de afzonderlijke veilingen en binnen enkele maanden zou ik geld hebben om ook zo'n werk in bezit te hebben, en nog één, en meer, het liefst zou ik een grote collectie opbouwen. Maar gaandeweg werd ik realistischer. Zou ik ooit een muur hebben om die schilderijen op te hangen? Zou het überhaupt mogelijk zijn om één klein schilderij op te hangen in mijn caravan? Ik streed die eerste winter immers tegen vochtproblemen, zou een schilderij niet aangetast raken door het vocht? Later begon het me tegen te staan dat veel kunstenaars eindeloos hun trucje herhalen en steeds ongeveer hetzelfde kunstwerk maken. Dat wat eenmaal succesvol was, of dat wat het enige was dat ze konden maken, werd eindeloos, bijna machinaal, gereproduceerd. Ik verloor mijn interesse. Ik had ook naar musea gewild, maar de maatschappij ging op slot. Die laatste ontwikkeling hielp ook mede mijn andere grote interesse om zeep. Ik had al geschreven over mijn opgebloeide interesse voor krachtsport. Ik had het beoefend in Portugal en ging ermee voort in Nederland. Maar toen mijn caravanleven aanving sloten de sportscholen. Gedisciplineerd bleef ik een eigen programma uitoefenen, in de caravan, rond de caravan, in de speeltuin. Maar er kwam een fase waarin ik geen vooruitgang meer boekte, ondanks dat alles perfect, meer dan ooit, afgestemd was op progressie. Toen er zelfs sprake was van achteruitgang verdween mijn motivatie. Hier deed ik het niet voor. Ik stopte. Verder las ik veel, maar ik merkte dat ik steeds meer moeite kreeg om me te concentreren. Een online cursus Java programmeren strandde toen ik de vraag naar Javaprogrammeurs in zag zakken. Diverse potentiële nieuwe hobby's bleven fantasieën. En uiteindelijk had ik werk en daar was ik zó aan toe dat bijna al mijn tijd eraan opging.

Dat werk kreeg ik niet geheel in de schoot geworpen. Daar moest ik iets voor doen. Toen mijn caravanleven enkele maanden gevorderd was begon ik te solliciteren. De wereld lag voor me open, dat was al jaren zo, en bovendien was ik overtuigd van mijn kwaliteiten. Maar de realiteit was weerbarstig. Werkgevers zaten niet zo te wachten op langharige vijftigplussers die jarenlang uit het arbeidsproces weg waren geweest. Een terugkeer in de IT kon ik met mijn verouderde kennis sowieso vergeten, zeker als ik niet opnieuw een lang omscholingstraject wilde ondergaan. Ik paste mijn wensen aan, mijn voorraad geld droogde immers op, en ik was bereid eenvoudig werk te doen. Toch liep ik nog steeds tegen teleurstellingen op. Het was een lastige fase, maar toch eindigde deze achteraf gezien vrij vlot en onverwacht. Er wachtte me aan het eind van die fase nog een enkel sollicitatiegesprek en ook zou ik via een uitzendbureau ergens een gesprek gaan voeren, maar het uitzendbureau had daarnaast een verzoek: 'Zou je morgen stickers kunnen plakken bij een bedrijf, ze zitten nogal omhoog. Je zou ze echt enorm uit de brand helpen.' Een klusje tussendoor tijdens het wachten kon ik wel gebruiken. Ik ging een dag stickeren in een loods. En ik ging nooit meer weg.

De start ging niet vanzelf. Acht uur fietsen was niets, acht uur stickers plakken was andere koek. Ik weet nog hoe ik in de lunchpauze speurde naar suiker en zout, om energiegebrek en flauwtes op te vangen. En ik ervaarde dat als ik opnieuw iets op wilde bouwen, ik weer onderaan moest beginnen. Stickerde ik alleen dan was alles oké, maar stond ik, als academicus en voormalig senior IT'er, stickers te plakken met jeugdige nieuwe Nederlanders, die niet alleen tijdelijke collega's maar ook concurrenten waren voor een vaste betrekking, dan moest ik mezelf soms even geruststellen dat alles goed zou komen. En dat kwam het ook. Ik liet zien wat ik waard was en werd beloond. Ik werd ingewerkt in andere taken in het distributieproces, twee nieuwe dames namen het stickerwerk over en ik leerde voertuigen besturen. Ik werd standaard ingeroosterd en kreeg later een contract. En nu schuif ik, over het algemeen, pallets in en uit stellingen, gezeten in een monsterlijke heftruck, een zogeheten smallegangentruck, met een speaker in de cabine waarop mijn eigen playlist draait, de playlist die ik al gebruikte op mijn fietsreis en die ik nog steeds ongeveer driemaandelijks ververs. Ik had nooit kunnen denken dat dit werk me zo goed zou kunnen bevallen. 'Denk je dat je ooit nog in Nederland zou kunnen aarden, denk je dat je nog in de maatschappij past?' Het waren gerede vragen. Als het om werk gaat dan kan ik ze met volle overtuiging bevestigen, ik zit helemaal op mijn plek, terwijl het totaal verschilt van wat ik ooit eerder deed of waar ik voor opgeleid was. Mijn keuze voor het goedmoedige Drenthe betaalde zich uit, ik heb een verrukkelijke club mensen om me heen en doe verrukkelijk werk. Niet alleen is het werk zelf plezierig, het zorgt ook voor balans. Ik heb de broodnodige sociale contacten, ik verdien geld, heb voldoende beweging omdat ik fiets naar mijn werk en mijn hoofd komt tot rust. Dat alles ontbreekt volledig in mijn andere baan.

Mijn andere baan kreeg ik wel in de schoot geworpen. Die ontstond gewoon. In mijn vorige blog noemde ik een reeks van zes redenen om vooral geen boek te schrijven. Die reeks diende enige tijd als middel om me beter te weren tegen incidenteel opdoemende en geheid weer verflauwende schrijfaspiraties. Soms echter kun je rationaliseren wat je wilt, maar zijn er diepere krachten aanwezig die langzaam je bedenkingen platwalsen en de weg vrijmaken om een nieuwe kant op te gaan. Er kwam enige aandacht in de media voor het leven dat ik als wereldfietser geleid had en dat leidde tot nieuwe geïnteresseerden in mijn blogs. Eén nieuwe lezeres plaatste meerdere reacties en stelde vragen, en ik werd min of meer gedwongen mijn blogs opnieuw te lezen om zaken te verduidelijken. Steevast las ik langer door dan noodzakelijk was, ik werd gegrepen door mijn eigen verhalen en kon me niet losrukken voor ik het laatste woord van een blog gelezen had. Het trof me hoe degelijk de verhalen waren en ik realiseerde me dat ze ooit zouden verdwijnen. Ooit trekt iemand de stekker uit dit platform. Dat idee vond ik moeilijk te verteren. Mijn reeks redenen om geen boek te schrijven begon in te boeten aan zeggingskracht en plaats te maken voor een minstens zo krachtige reeks redenen om wel een boek te schrijven. Ik kan me die laatste reeks niet volledig herinneren, maar wel weet ik dat er, naast behoud van mijn verhalen, één specifieke, krachtig motiverende factor aanwezig was. Schrijven leek mijn grootste talent te zijn, ongeacht wat het maatschappelijk waard was, en was ik het niet aan mezelf verplicht om dit talent te benutten? Als elfjarig jongetje had ik al de aspiratie om boeken te schrijven. Was ik het niet aan dit jongetje verplicht om hieraan gevolg te geven en te voorkomen dat ik ooit mijn laatste adem uit zou blazen na een roemloos, anoniem bestaan? Mijn voornemen om geen boek te schrijven verschrompelde. Langzaam zag ik eenzelfde mechanisme in werking treden als bij het fietsen. Fietsen was ooit een aardige bezigheid maar niet meer dan dat, tot ik het inzicht kreeg dat het een middel was om een nieuwe levenswijze vorm te geven. Ik groeide er langzaam naartoe, het fietsen schoof vanuit de periferie naar de kern van mijn leven. En dat leek nu ook langzaam te gebeuren met schrijven. Ik verzamelde wat ik had, ik had dagboeken, blogs, correspondentie, interviews, foto's. Ik nam me voor om alles wat ik kon gebruiken aaneen te smeden tot een groot verhaal dat uitgegeven kon worden. Maar net als ooit bij het fietsen het geval was had ik tijd nodig om mijn nieuwe ideaal daadwerkelijk te verwezenlijken. Ik zou moeten schrijven in het weekend en weekenden waren simpelweg niet lang genoeg om echt voortgang te kunnen maken. Ik schoof mijn ambities door naar een later moment, naar een lange, aaneengesloten periode waarin ik voldoende tijd had om mijn verhaal eens goed op papier te zetten.

Dat moment liet op zich wachten. Langzaam verschoof het idee om een boek te schrijven toch weer naar het mentale archief met aardige, nooit uitgevoerde plannen. Tot ik een klein jaar later opeens een vraag kreeg van mijn werkgever. Of ik het zag zitten om in de vijfploegendienst opgenomen te worden. Gemiddeld kortere werkweken draaien in ruil voor werken op onmogelijke tijden. Met onmogelijke dingen had ik nooit zo'n moeite, maar ik zat net in een fase waarin ik uitgekeken raakte op diverse vrijetijdsbestedingen en wat moeite kreeg om mijn weekenden te vullen. Op langere weekenden zat ik niet zo te wachten. Ik ging mijn baas een nee verkopen, maar mijn baas zat op de bewuste dag niet op zijn plek. 'Nee' was natuurlijk niet het goede antwoord. Vlak voor ik de volgende dag opnieuw mijn keus kenbaar wilde maken rolde er plots een oud voornemen uit het mentale archief met aardige, nooit uitgevoerde plannen. Ik kon mijn nieuwe vierdaagse weekenden gaan gebruiken om dan toch eindelijk dat boek te schrijven. Op de valreep werd mijn nee een ja.

Het was meer dan een voornemen. Het voelde alsof het boek al een feit was, dat het alleen nog maar geschreven moest worden. De overtuiging was er en die gemoedstoestand werkte als een katalysator voor alles wat moest volgen. Ik begon vanuit een al lang bestaand idee om de kortste blogs uit het eerste jaar te herschrijven, de overige blogs aan te vullen en bij te schaven en vervolgens op een logisch punt de collectie blogs aaneen te smeden tot een geheel. Voor het herschrijven van de eerste blogs nam ik mijn dagboeken als uitgangspunt. Ik merkte dat ik veel meer bruikbaar materiaal had dan ik dacht en dat de eerste herschreven blogs nog uitvoeriger waren dan de langste blogs die ik op mijn reis schreef. Daarom besloot ik álle blogs te herschrijven. Schrijven was nu zoveel anders dan het onderweg was, zo anders dan ik me voorstelde. Ik was ernaartoe gegroeid, schrijven was nu, net als fietsen, iets waar ik nooit met tegenzin aan begon. Schrijven werd mijn doel, mijn werk, mijn leven. Na het herschrijven van meer blogs werd duidelijk dat mijn verhaal een lijvig geheel ging worden. Het was al nooit mijn bedoeling geweest om zevenenhalf jaar te vatten in één boek, maar nu dreigde ik, na wat rekenwerk, alleen al met het beschrijven van het eerste fietsjaar de vijfhonderd pagina's te overschrijden. Langzaam ontstond er een nieuwe uitdaging. Ik had al zoveel uitdagingen gecreëerd tijdens mijn fietsend bestaan, waarom zou ik mezelf niet opnieuw uitdagen tijdens het schrijven? Waarom zou ik na de monsterlijk lange ritten niet een monsterlijk groot boek schrijven? Ik legde mezelf de strikte voorwaarde op dat de kwantiteit nooit ten koste mocht gaan van de kwaliteit en schreef verder. Nog steeds zou mijn fietsleven redelijkerwijs niet in één boek passen, maar ik liet me er niet van weerhouden om het verhaal over mijn tocht naar Indonesië, op zich al goed voor twee boeken van gemiddelde dikte, in één moeite door te laten volgen door het relaas van mijn worsteling door de leegtes van Australië. Australië lag in het verlengde van Zuidoost-Azië, de reis tot aan Bali en de hervatting vanaf Bali tot aan Perth leek een logisch geheel. Mijn daaropvolgende reis door Zuid-Amerika leek bij een volgend geheel te horen, in een volgend boek. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de wijze waarop de wereld gepresenteerd wordt op de meeste wereldkaarten, mijn reis ging oostwaarts en Zuid-Amerika ligt op weinig kaarten ten oosten van Australië.

Op 29 mei 2022 begon ik met schrijven. Na ruim een jaar had ik 31 blogs herschreven, maar het waren op dat moment nog losse bestanden. Ik smeedde alles aaneen, liep een waslijst aan openstaande punten door, deelde het geheel opnieuw in in bladzijden van vijfhonderd woorden en hoofdstukken van een praktische omvang en las het werk nog eenmaal kritisch door. Op 26 oktober 2023 sloeg ik het verhaal voor de laatste maal op. Ik had nu een compleet werk van 784 pagina's.

Er gaat nu een nieuwe fase in. Vier titanen gaan zich vanuit hun eigen specialismen en met hun bijzondere vaardigheden buigen over mijn werk en hun zaklantaarns richten op de zwakke plekken in mijn verhaal. Ondertussen zal ik me richten op andere aspecten dan de tekst: op foto's, druktechnische aspecten, een omslag, een flaptekst. Met de waarde die ik hecht aan onafhankelijkheid kon het niet anders dan dat ik het boek in eigen beheer uit ga brengen, ik zal niet leuren met mijn boek, alleen het drukken en distribueren besteed ik uit. Het is mijn streven het boek vóór de zomer van 2024 uit te brengen, en het is mijn intentie om ook het vervolg van mijn wereldreis in boekvorm te laten verschijnen.

Na drie jaren in een caravan geleefd te hebben kan ik zeggen dat het een perfecte keuze was om op deze manier te leven. Ik ben voor een aantal uitdagingen gesteld, ik had zoals gezegd te kampen met vochtproblemen en al in de eerste winter vielen allerlei functies uit: de koelkast begaf het, de afzuigkap, de kachel (bij -10 graden in februari 2021) en ik had geen stromend water meer. Uiteindelijk is er alleen een radiator geregeld, het vochtprobleem is opgelost en met de overige mankementen viel te leven. Ik wissel de zomerse rust van kleine boerencampings tussen uitgestrekte akkers af met het winterse comfort van grote, maar lege gezinscampings in bosrijke gebieden, en inmiddels lijk ik mijn vaste zomer- en winterstek gevonden te hebben. De eigenaar van mijn winterstek heeft zich bereid getoond om me steeds te verkassen.

Enerzijds is het leven uitstekend. Het campingleven bevalt, mijn betaalde baan bevalt en mijn onbetaalde baan bevalt. En toch vind ik dat deze combinatie niet tot in lengte van dagen stand moet houden. Er moet op een zeker moment iets nieuws komen, omdat het goed is om een gevarieerd leven te leiden maar ook omdat één ding níet bevalt. Ik woon niet in het goede land. Ik hou van mijn directe omgeving maar niet van Nederland. Ooit had ik het al de rug toegekeerd en dat voelde heel goed, aan de andere kant van de aarde. Hoelang ik ook uit Nederland was, nooit had ik heimwee, integendeel. Toch was het een praktisch land om snel geld te verdienen en daarom keerde ik terug. Inmiddels hoef ik om die reden niet meer in Nederland te zijn, ik zou weer enige jaren vooruit kunnen. Maar nu is het de vraag waar ik dan zou willen zijn, waar ik kán zijn, en waar ik kan blijven. Er zijn wereldwijd ontwikkelingen in gang gezet die het reizen in het algemeen en het reizen naar en in specifieke landen in toenemende mate zullen compliceren. Nieuwe medische eisen, de digitalisering van de identiteit en de beoogde uitfasering van contant geld; het zijn ontwikkelingen die het reizen en leven een ander perspectief geven, een perspectief dat minder vrijheden kent dan voorheen maar dat ook, zo is mijn overtuiging, op termijn, na een omwenteling, gevolgd zal worden door nieuwe mogelijkheden. Er is, om kort te gaan, vooralsnog te veel onzekerheid. Ook in persoonlijk opzicht, want wat ik zou willen doen als er geen belemmeringen waren? Zou ik weer willen fietsen? Er zijn zeker trajecten die ik nog zou willen doen, maar in zijn algemeenheid denk ik voorlopig nog steeds: been there, done that. Ik kan verder schrijven in een ander land dan Nederland, maar ben ik er al aan toe om fulltime te schrijven of kan ik nog niet zonder die perfecte balans die er nu is? Zou het schrijven me op langere termijn een financiële basis kunnen bieden?

Een eerste graadmeter voor de stevigheid van een potentieel nieuw fundament in mijn bestaan is het succes van het boek dat zijn voltooiing nadert. Ik ga verder werken aan die voltooiing en als er nieuws is keer ik weer terug op deze plek. Tot dan!